ތާރީހު ބުނެދޭ ގޮތުގައި ވޯރާވިޔަފާރިވެރިން ރާއްޖޭގެ ވިޔަފާރި ހަރަކާތްތައް ގާތްގަނޑަކަށް ގަރުނެއްހައި ދުވަހު ކޮންޓްރޯލް ކޮށްފައި ވެއެވެ. އެއީ މިލާދީން 1857 ވަނަ އަހަރުން ފެށިގެން 1962 ވަނަ އަހަރާ ދެމެދުގަ އެވެ. އޭރު ހިސާރުކޮށްފައި އޮތް ދިވެހި އިގްތިސާދު ވޯރާއިންގެ ކިބައިން ސަލާމަތް ކުރެއްވީ ރާއްޖޭގެ ދެވަނަ ޖުމްހޫރިއްޔާގެ ފުރަތަމަ ރައީސް އިބްރާހީމް ނާޞިރު އެވެ. ވޯރާއިން ރަސްމީކޮށް ރާއްޖެއިން ބޭރުކުރެވުނީ 1 އޯގަސްޓް 1962 ގައެވެ.
އެހައިތަނަށް ރާއްޖޭގެ ކަނޑުމަހާއި ، ކަށިކުނޑި، އަދި ރޯނާއި ބޮލިފަދަ ބާވަތްތައް ރާއްޖެއިން ބޭރުކުރުމުގައި އުޅުނީ ވޯރާއިންނެވެ. އަދި ރާއްޖެއަަށް ބޭނުންވާ ހަނޑުލާއި ހަކުރުފަދަ ކާބޯތަކެތީގެ އިތުރުން އެހެނިހެން ޒަރޫރީ ތަކެތިވެސް ރާއްޖެއަށް އެތެރެކޮށް ވިއްކައި ހެދީވެސް ވޯރާއިންނެވެ.
ދެންއޮތީ 1962 ވަނަ އަހަރުން ފެށިގެން މިއަދުގެ ތާރީހަށް ރާއްޖޭގެ އިގްތިސާދު ދަތުރު ކުރިއިރު ކަން ހިނގައި ދިޔަގޮތެވެ. އޭރު ބޭރު ބައެއްގެ އަތްދަށުގައި ގައުމުގެ އިގްތިސާދު އޮތުމުން ބޮޑު މައްސަލައަކަށް ވެގެން އެކަން ނިމުމަކަށް ގެނެވުނެވެ. ނަމަވެސް މިއަދާ ޖެހުނު އިރު އޭރު ނިމުން ގެނައި ކަން އެގޮތުގައި ދެމިއޮތީ ކިހާ މިންވަރަކަށް ތޯ ބަލައި ވިސްނަން އެބަޖެހެއެވެ.
ރައީސް ނާސިރުގެ އިސްނެގުމަށް ވޯރާއިން ރާއްޖޭގައި ވިޔަފާރިކުރުން މަނާކޮށް ރާއްޖެއިން ފޮނުވާލެވުމުން އޭރު ވޯރާއިން ކުރަމުން އައި ބައެއް ވިޔަފާރިތައް ދިވެހިން ކުރަން ފެށިއެވެ. މިގޮތުން ސިލޯނާއި ބޭރުގެ އެހެން ދިމަދިމާލުން ރާއްޖެއަށް ބޭނުންވާ މުދާ އެތެރެކޮށް ވިއްކަން ފެށިއެވެ. އަދި ރާއްޖޭގައި އުފައްދާ ތަކެތިވެސް ރާއްޖެއިން ބޭރުކޮށް އެކި ގައުމުތަކަށް ވިއްކަމުން ދިޔައެވެ.
ނަމަވެސް އޭރުގެ ރާއްޖެއަކީ އިގްތިސާދީ ހަރަކާތް މަދު ، ބޭނުންތައް ލިމިޓްވެފައި އޮތް ފުރުސަތު ހަނި އިގްތިސާދެކެވެ. ނަމަވެސް އޭގެ 10 އަހަރު ފަހުން ރާއްޖޭގެ ހާލަތު މުޅީން ބަދަލުވާން ފެށިއެވެ.
1972 ވަނަ އަހަރު ފަތުރުވެރިކަން ރާއްޖެއަށް ތައާރަފްވުމާ އެކު އިގްތިސާދުގެ ދުވެލި އެހެން ހަރުފަތަކަށް ބަދަލުވުމުގެ ކޮޅުމަތި ފެންނަން ފެށިއެވެ. ބަންދުވެ ހިފެހެއްޓިފައި އޮތް ބޭނުންތައް ހުޅުވެން ފެށިއެވެ. ފަތުރުވެރިކަމުގެ ސިނާއަތަށް ބޭނުންވާ ކާބޯތަކެއްޗާއި އެހެނިހެން ސާމާނުތަކަށްވެސް ބޭނުންޖެހެން ފެށިއެވެ. ގަނެވިއްކުމުގެ ވިޔަފާރިއަށް އިތުރު ފުރުސަތުތައް ހުޅުވެން ފެށީއެވެ.
ކުރިން ހަމައެކަނި ދިވެހީންގެ ބޭނުންތަކަށް އެތެރެ ކުރަމުން އައި މުދަލުގެ އިތުރަށް ރާއްޖެއަށް ޒިޔާރަތްކުރާ ފަތުރުވެރީންނަށް ބޭނުންވާ މުދާތައް ވެސް އެތެރެކުރަން ޖެހުނީ އެވެ. އަދި ކުރިން މާ ބޮޑު ޑިމާންޑެއް ނެތް ބާވަތްތަކަށް މި ކަމުގެ ސަބަބުން ޑިމާންޑް އުފެދެން ފެށިއެވެ. ރާއްޖޭގައި ނުއުފައްދާ ބައެއް ތަރުކާރީ އަދި މޭވާގެ ބާވަތްތައް މެދުކެނޑުމެއް ނެތި ލިބުން މަޖުބޫރުވެއްޖެއެވެ.
އުފެދެމުން އައި ވިޔަފާރި ފުރުސަތުތަކަށް ލޯ އަޅައިގެން އަވައްޓެރި ގައުމުތަކުގެ ބައެއް ވިޔަފާރިވެރިންވެސް ތިބިއެވެ. ކުރިން ދިވެހިން ބޭނުން ނުހިފާ ވަރަށް ގިނަ ސާމާނު މިހާރު އެތެރެކުރާތީވެ ފަތުރުވެރިކަމާއެކު ރާއްޖޭގެ އިގްތިސާދަށް އަންނަ ބަދަލު އެމީހުންވެސް ސާފުކުރިއެވެ. އަދި ރާއްޖެއަށް ބޭނުންވާ މުދާތައް ވިއްކުމަށް ފުރުސަތަކަށް އެދި އެދި ތިބިއެވެ.
ފަތުރުވެރިކަން ރާއްޖެއަށް ތައާރަފްވެގެން ފުރަތަމަ 10 ވަރަކަށް އަހަރު ބޭރުން މުދާ އިމްޕޯޓުކުރީ ގިނައިން ދިވެހިންނެވެ. ނަމަވެސް އަށްޑިހައިގެ އަހަރުތަކަށް އެޅުމުން ބައެއް އަވަށްޓެރި ގައުމުތަކުގެ ފަރާތްތައް ރާއްޖޭގައި ބަނޑަހަ ޖަހައިފިއެވެ.
ތިބި ނިސްބަތް އިތުރުވަމުން އައިސް މިހާރު ފިޔާ ، އަލުވި ، ބިސް، ފަދަ ތަކެތީގެ މާކެޓަކީ ދިވެހީންގެ ހިއްސާނެތް ސީދާ ބިދޭސީންގެ ފުރިހަމަ ކޮންޓްރޯލް އޮންނަ މާކެޓެކެވެ. މިފަދަ އައިޓަމްތައް އިމްޕޯޓުކުރުމާ ، ހޯލްސޭލް ކުރުމާ ، ރީޓެއިލް ވިޔަފާރިވެސް އެމީހުންގެ ކޮންޓްރޯލަށް ދިޔައީއެވެ.
މި ރިޕޯޓަށް މައުލޫމާތު ދެއްވި ދިވެހި ވިޔަފާރި ވެރިއަކު ވިދާޅުވިގޮތުން ލަކުޑި ބޯޓުފަހަރުން އިންޑިއާއިން ގެންނަ މުދަލުގެ ތެރޭގައި އެއްވެސް ދިވެއްސެއްގެ މުދާ ނުހުންނާނެއެވެ. އަދި ދިވެއްސަކު އެފަދަ އައިޓަމެއް އެ ބޯޓުން ގެނައުމަށް މަސައްކަތްކުރި ނަމަވެސް އެ ފުރުސަތު ނޯންނަކަމަށް އެފަރާތުން މައުލޫމާތު ދިނެވެ.
މީގެ އިތުރުން ބާޒާރުމަތީގެ ހަރަކާތް ތަކުގެ ތެރެއިން ދިވެހީން ޒަމާނުއްސުރެ ކުރަމުން އައި އަނެއް ވިޔަފާރިއަކީ ރާއްޖޭގެ ރަށްތަކުގައި އުފައްދާ ތަކެތި މާލޭ ބާޒާރުގައި ވިއްކުމެވެ. ނަމަވެސް މިހާރު މި މަސައްކަތްވެސް ދިވެހިން ކުރުމުގެ މަގުވަނީ މުޅީންހެން ބަންދުވެފައެވެ. ރަށްރަށުގައި މަސައްކަތްކުރާ ބިދޭސީން ވަނީ ބާޒާރުގެ މި ހަރަކާތްވެސް މުޅިން ކޮންޓްރޯލަށް ގެނެސްފައެވެ.
މިހާރު ރަށްރަށުން ފުރައިގެން އަންނަ އޮޑިދޯނި ފަހަރުން މާލެ ގެނެވެނީ އަށްޑިހަ އިންސައްތަ ބޭރު މީހުންގެ މުދަލެވެ. ރަށްރަށުން އެ މުދާ ފޮނުވަނީ ވެސް ބިދޭސީއެކެވެ. މާލެއިން އެ ގަންނަނީވެސް ބާޒާރު ގޮޅި ހިންގާ ބިދޭސީ މީހާ އެވެ.
މިކަންކަމުގެ އިތުރަށް ކުދި އަދި މެދުފަންތީގެ ވިޔަފާރިތަކުގެ ތެރެއިން ރީޓެއިލް ކުރުމާ ހޯލްސޭލް ވިޔަފާރީގެ އިތުރުން ، ސައިހޮޓާ ހިންގުމާ އެހެނިހެން މަސައްކަތްތަކުގެ ތެރެއަށް ބިދޭސީންގެ ހިއްސާ އޮތް މިންވަރު ދެނެގަނެވުމަކީވެސް މިހާރު ފަސޭހަކަމެއް ނޫނެވެ.
ފަތުރުވެރިކަމުގެ ސިނާއަތަކީ ޒަމާނުއްސުރެ ބޭރުގެ ބޮޑެތި އިންވެސްޓަރުންގެ ހިއްސާބޮޑު ދާއިރާއެއް ނަމަވެސް ، ފަތުރުވެރިކަމާ ގުޅިފައިވާ އެހެނިހެން ވިޔަފާރި ތަކަކީ ދިވެހިން އިގްތިސާދުގައި އަދާކުރަމުން އައި މައިގަނޑު ދައުރެވެ. ނަމަވެސް މިހާރު އެ ފުރުސަތައް ދެމިއޮތް ކަމަކަށް ނުފެނެއެވެ. އަދި ދިވެހިންނަށް ރާއްޖޭގެ އިގްތިސާދުގައި އޮތް ފުރުސަތު ދުވަހުން ދުވަހަށް ހަނިވަމުން އަންނަތަން ދަނީ ފެންނަމުންނެވެ. އެހެންކަމުން 1962 ވަނަ އަހަރު ވޯރާއިން ރާއްޖެއިން ބޭރުކޮށް އިގްތިސާދަށް ގެންނަން އުޅުނު ހެޔޮ ބަދަލު މިވަނީ މިހައިތަނަށް ނުލިބިއެވެ. ވޯރާއިންގެ ނަމުގައި ނެތަސް އިގްތިސާދުގެ ބޮޑުބައި ކޮންޓްރޯލުކޮށް ހިންގަނީ ބިދޭސީންނެވެ.
މި ލިޔުން ކިޔާލުމުން
