މީލާދީން 1702 ވަނަ އަހަރު އިނގިރޭސި ވިލާތުގައި ޗާޕުކުރަން ފެށުނު "ދަ ޑެއިލީ ކޮރާންޓް" އަކީ އަޅުގަނޑުމެން މިއަދު މި ދެކޭ ދުވަހު ނޫސްތަކުގެ ފެށުމެވެ. ނޫސްވެރިކަން އެކި ސިފަ ސިފައިގައި ގަދީމީ ޒަމާނުއްސުރެ ފެށިފައި ވިޔަސް، ކޮންމެ ދުވަހަކު އެއްފަހަރު ނެރޭ ދުވަހުނޫސްތަކުގެ ފެށުމަކީ ދަ ޑެއިލީ ކޮރާންޓެވެ. އޭގެ ފަހުން މި ހޭދަވި 322 ވަރަކަށް އަހަރު ތެރޭގައި ނޫސްވެރިކަން މިވަނީ ވަރަށް ބޮޑަށް ކުރިއަރައި، މައުލޫމާތާއި ހަބަރު ފެތުރުން މިވަނީ ހިނގަމުންދާ ވަގުތާއި އަރާ ހަމަކޮށްފައެވެ. ނަމަވެސް ބަދަލުވަމުންދާ ދުނިޔޭގައި ކޮންމެ ކަމެއްވެސް އޭގެ އެންމެ އުހަށް ވާސިލުވުމުން އޮއްސިގެން ނުވަތަ ނެތިގެން ދިއުމަކީ ދުނިޔޭގެ އާދައެވެ.
އަޅުގަނޑުމެން މިހާރު މި ދެކޭ ޑިޖިޓަލް ޒަމާނުގައި ނޫސްވެރިކަމުގެ "ލޭންޑްސްކޭޕް" މިވަނީ މުޅިން ބަދަލުވާން ފަށާފައެވެ. އެއް ޒަމާނެއްގައި ހަބަރާއި މައުލޫމާތުގެ "ޕްރައިމަރީ ގޭޓްކީޕަރެއްގެ" ގޮތުގައި އޮތް ސަގާފީ ނޫސްވެރިކަމަށް ނިމުން އައުމުގެ ކޮޅުމަތިމިހާރު މިވަނީ ފެންނަން ފަށާފައެވެ.
މައުލޫމާތު ބަދަލު ކުރުމުގެ ވަސީލަތްތަކާއި ޓެކްނޮލޮޖީ މަދު ޒަމާނުގައި ހަބަރު ގެނެސްދޭ ނޫސް މަޖައްލާ ތަކާއި އެކި ބާވަތުގެ މީޑިއާ ތަކަކީ ދުނިޔޭގައި ހިނގާ ނުހިނގާ ކަންކަން އާންމުންނާއި ހަމައަށް ގެނެސްދޭ ހަމައެކަނި ވަސީލަތްތަކެވެ. މިނިވަން ނޫސްވެރިކަމެއް އެގައުމެއްގައި އޮންނަ މިންވަރަކީ އެ ގައުމެއް ތަހުޒީބުވި މިންވަރު މިނެކިރުމަށް ބޭނުންކުރާ އެއް ހަމައަށް ވެސް އޭރު އޮތީ ވެފައެވެ. ސާފު ތެދު މައުލޫމާތު ދައުރުވުމުގެ މުހިންމުކަން ބޮޑުކަމުންނާއި އެކަމުގެ ސަބަބުން މުޖުތަމައުގެ ވިސްނުމަށް ކުރާ އަސަރުތަކުގެ ސަބަބުން ވެރިކަމުގެ ނިޒާމުގެ އެއް ބާރުގެ ގޮތުގައިވެސް ނޫސްވެރިކަމަށް ނިސްބަތްކުރެވެއެވެ.
މިނިވަން ނޫސްވެރިކަމަކީ ޒިންމާ ބޮޑުވެފައި ޒަމާނީ ތަހުޒީބުގެ ސިފައެއް ކަމުގައި ގިނަބަޔަކު ގަބޫލުކުރިޔަސް މި ޒަމާނުގައި ނޫސްވެރިކަމާއި ވިޔަފާރި މި ވަނީ މަސްހުނިވާން ފަށާފައެވެ. އެކަމުގެ ސަބަބުން ހަގީގީ މާނައިގައި ނޫސް މަޖައްލާ ތަކާއި އެހެނިހެންވެސް މީޑިއާގެ ވަސީލަތްތަކުން މިނިވަން ނޫސްވެރިކަމަށް ދޭންޖެހޭ އަހައްމިޔަތުކަން އޮންނަނީ ނުދެވިފައެވެ.
ނަތީޖާއެއްގެ ގޮތުން ތެދު ނޫން މައުލޫމާތު ފެތުރުމާއި، ބައެއް ކަންކަން އާއްމުންނާއި ހަމައަށް ގެނެސްނުދީ ފޮރުވުމާއި، އާންމު މުޖްތަމައުގެ ވިސްނުން ނުފޫޒުގަފަ ފަރާތްތަކުން ބޭނުންވާ ގޮތަށް އެނބުރުމަށް ބޭނުންކުރާ ވަސީލަތަކަށް މީޑިއާތައް މި ޒަމާނުގައި ވެފައިވާކަމުގެ ތުހުމަތު ވަނީ އެޅިފައެވެ.
ވިޔަފާރިތައް ހިމާޔަތް ކުރުމާއި، ސިޔާސީ ފަރާތްތަކުގެ އަނދިރި ފަރާތް ފޮރުވައި ހިމާޔަތް ކުރުމަކީ މީޑިއާގެ އެއް ދައުރުގެ ގޮތުގައި ގިނަ ގައުމުތަކެއްގައި މިހާރު މިވަނީ ވެފައެއެވެ. ބައިނަލްއަގްވާމީ ދުނިޔޭގައި ވަކި ގައުމެއް ތަފާތުކުރުމެއް ނެތި ރާއްޖެވެސް ހިމެނޭގޮތަށް މި ސަގާފަތް މިވަނީ އަށަގެންފައެވެ. އެހެންކަމުން އާންމު ފަރުދުންގެ މެދުގައި މީޑިއާތަކަށް އޮތް ޒަމާންވީ އިތުބާރު މިހާރު ދަނީ ދުވަހުން ދުވަހަށް ކުޑަވަމުންނެވެ.
ނޫސްވެރިކަމުގެ ވައްޓަފާޅި މިގޮތަށް ބަދަލުވިއިރު މިއަދު މި ދެކޭ ޑިޖިޓަލް ޒަމާނުގައި އުފަންވި ތަފާތު އެކި ސޯޝަލް މީޑިއާ ޕްލެޓްފޯމްތަކުގެ ސަބަބުން "ރިއަލް-ޓައިމް" ގައި ވަކިވަކި ފަރުދުންނަށް ހިޔާލު ފާޅުކުރުމާއި، ފާޑުކިއުމާއި، މައުލޫމާތު ބަދަލުކުރުމުގެ ފުރުސަތު މިވަނީ އިންތިހާއަށް ފުޅާވެ ފަސޭހަވެފައެވެ.
އަދި ބައެއް ސޯޝަލް މީޑިއާގެ ވަސީލަތްތަކަކީ ނޫސްތަކުގައި ޝާއިއު ކުރާ ހަބަރު ފެތުރުމުގައި ވެސް މިހާރު އެންމެ މުހިންމު ވަސީލަތަށް ވަނީ ވެފައެވެ. ދުނިޔޭގެ ހުރިހާ ދިމާލެއްގައިވެސް އިންޓަނެޓް ލިބޭނެ ގޮތްތައް ފަސޭހަވުމުގެ ސަބަބުން ޑިޖިޓަލް ޕްލެޓްފޯމްތަކާއި، ސޯޝަލް މީޑިއާގެ ޕްލެޓްފޯމުތަކުގައި ހަބަރު އުފެއްދުމާއި ފެތުރުމުގައި އާންމު ފަރުދުން މިވަނީ ބައިވެރިވާން ފަށާފައެވެ.
މިއީ "ސިޓިޒެން ޖާނަލިޒަމް" އުފަންވެ ނޫސްވެރިކަމުގެ އާ ޒަމާނެއްގެ ފެށުންކަމަށް ގިނަބަޔަކު ދެކެއެވެ. އަދި ލެގަސީ މީޑިއާ އާ ދެކޮޅަށް ސިޓިޒެން ޖާނަލިޒަމް ކުރިއަރުވައި ހިންގުމަށް ގިނަބަޔަކު ދަނީ މަސައްކަތް ވެސް ކުރަމުންނެވެ. މިގޮތުން މަޝްހޫރު ބިލިއަނަރު އެލޮން މަސްކް އަކީ ސިޓިޒަން ޖާނަލިޒަމް އަށް ވަކާލާތުކޮށް ހިތްވަރުދިނުމުގައި ފާހަގަކޮށްލެވޭ ފަރާތެކެވެ.
މަސްކް ގެ އަމިއްލަ ސޯޝަލް މީޑިއާ ޕްލެޓްފޯމް "އެކްސް" ގައި ސިޓިޒެން ޖާނަލިޒަމް ޕްރޮމޯޓްކޮށް އެކަމަށް ހިތްވަރުދިނުމަށާއި އެހީތެރިވުމަށް އިތުރު ފީޗާސްތަކެއްވެސް ވަނީ ތައާރަފްކޮށްފަ އެވެ. ލައިވް ވީޑިއޯތަކާއި ދިގު އާޓިކަލްތައް ސީދާ ޕްލެޓްފޯމްގައި ހިއްސާ ކުރުމަށް ވެސް މަސްކް ދަނީ ކެމްޕެއިން ކުރައްވަމުންނެވެ.
މުޅި ދުނިޔޭގައި އުފެދިފައިވާ މި ރާޅުގައި ރާއްޖޭގައިވެސް މިދަނީ "ސިޓިޒެން ޖާނަލިޒަމް" ވައިގައި ހިފަމުންނެވެ. ރާއްޖޭގައި މިފަދަ އެއް މިސާލަކީ އެކްސް އެކައުންޓް "ހަސަން ކުރުސީ" އެވެ. މި އެކައުންޓަކީ މިހާރު ރާއްޖޭގައި އެންމެންވެސް ދަންނަ ، ފާޅުކަން ބޮޑު ގޮތެއްގައި ވާހަކަ ދެއްކުމާއި، ސަރުކާރުތަކުގެ ސިއްރުތައް އެންމެ ކުރިން ފަޅާއަރުވާލާ ކަމަށް މަޝްހޫރު އެކައުންޓެކެވެ.
މި އެކައުންޓް ހިންގަނީ ކާކުކަން މިހާތަނަށް އެނގިފައިނުވާއިރު، އެކައުންޓްގެ ފަހަތުގައި ހުރި މީހާ ނުވަތަ ބަޔަކު ހޯދައި ގާނޫނީ ފިޔަވަޅު އެޅުމަށް ވޭތުވެދިޔަ ދެ ސަރުކާރުންވެސް ގިނަ މަސައްކަތްތަކެއް ކޮށްފައިވެއެވެ. ނަމަވެސް އެ މަސައްކަތްތައް މިހާތަނަށް އަދި ކާމިޔާބު ވާގޮތް ވަނީ ނުވެފައެވެ. ކާކުކަން ފޮރުވައިގެން ފާޑުކިޔުމާއި ވިސްލްބްލޯކުރުމަކީ ހަމައެކަނި ރާއްޖެއަށް ހާއްސަ ކަމެއް ނޫނެވެ. މުޅި ދުނިޔޭގައި ވެސް ސަރުކާރުތަކާއި ބޮޑެތި ކުންފުނިތައް ޖަވާބުދާރީ ކުރުވުމަށް ވަކިވަކި ފަރުދުން ނުވަތަ ޖަމާއަތްތަކުން ޑިޖިޓަލް ޕްލެޓްފޯމްތަކުގެ ބޭނުންކޮށްފައިވެއެވެ.
މިކަމަށް އެންމެ މަޝްހޫރު އެއް މިސާލަކީ ސިއްރު މައުލޫމާތު ޝާއިއުކުރާ "ވިކިލީކްސް" އެވެ. ޖޫލިއަން އަސާންޖް އުފެއްދެވި ވިކިލީކްސް މަޝްހޫރުވީ ސަރުކާރުތަކުގެ އެތެރޭގެ ސިއްރުތައް ހާމަކޮށް، ހާއްސަކޮށް އެމެރިކާ ސަރުކާރުގެ ނާޒުކު ޑިޕްލޮމެޓިކް ސިއްރުތައް ފަޅާއަރުވާލުމުނެނެވެ. ހަސަން ކުރޫސީއާ އެއްގޮތަށް ވިކިލީކްސް އިން އިންޓަނެޓް ބޭނުންކޮށްގެން ކޮރަޕްޝަނާއި ގޯސް އަމަލުތައް ހާމަކޮށްފައިވެއެވެ.
މީގެއިތުރުން ބައިނަލްއަގްވާމީ މައިދާނުގައި "ދަ އިންޓަސެޕްޓް" އާއި "ގްލާސްޑޯ" ފަދަ ވިސްލްބްލޯވިން ޕްލެޓްފޯމްތައް އުފެދުމުން ކޮރަޕްޝަން ފަދަ ގޯސް އަމަލުތައް ހާމަކުރުމުގެ ފުރުސަތު އާންމު ފަރުދުންނަށް ވަނީ ލިބިފަ އެވެ. މި ޕްލެޓްފޯމްތަކުގެ ސަބަބުން އައިޑެންޓިޓީ ރައްކާތެރިކުރުމުގެ ފުރުސަތު ލިބިގެންދާއިރު، ހިއްސާކުރާ މައުލޫމާތުގެ ސައްހަކަން ކަށަވަރުކުރުމަށްޓަކައި ބައެއް ގައިޑްލައިންތައްވެސް ކަނޑައަޅާފައިވެއެވެ.
ރާއްޖޭގައި ހަސަން ކުރުސީގެ މަގުބޫލުކަން އިތުރުވާ މިންވަރުން ދައްކުވައިދެނީ ނޫސްތަކަށް އޮތް އިތުބާރު ވަކި ފަރުދުންނަށް ބަދަލުވަމުންދާ ތަނެވެ. ނުވަތަ ސިޓިޒަން ޖާނަލިޒަމް އުފަންވެ މުސްތަގްބަލުގައި "ލެގަސީ މީޑިއާ" ތަކުގެ ބޭނުންކެނޑިދާނެ މަންޒަރެވެ. އަދި ޑިޖިޓަލް ޒަމާނުގައި ނަން ނުޖެހުމުގެ ކޮމްޕްލެކްސް ޑައިނަމިކްސް އެވެ. އެއީ ބިނާކުރަނިވި ފާޑުކިޔުންތައް ފާޅުވުމަށް މަގުފަހިކޮށްދޭ ކަމެއް ނަމަވެސް، ގޯސް މައުލޫމާތާއި ޔަގީން ނުކުރެވޭ ތުހުމަތުތަކުގެ ނުރައްކާތައް ވެސް ހާމަކޮށްދޭ ކަމެކެވެ.
ސިޓިޒެން ޖާނަލިސްޓެއްގެ ގޮތުގައި ރާއްޖޭގެ މަސްރަހުގައި ހަސަން ކުރުސީ ވަނީ މިހާތަނަށް ލޮޅުން ބޮޑު ގިނަ މައްސަލަތަކެއް ފެންމަތި ކޮށްފައެވެ. ރަޖިސްޓާ ކުރެވިގެން ހިންގާ ނޫސް މީޑިއާ ތަކުން ކެރިގެން މިނިވަންކަމާއެކު މަސައްކަތްކޮށްފިނަމަ މާ ފުރިހަމަ ނަތީޖާ ނެރުމުގެ ފުރުސަތު އޮތަސް އެ މަސައްކަތް ކުރެވިގެން ދާތަން މިހާރު ނުފެނެއެވެ. އެހެން ކަމުން ސިޓިޒަން ޖާނަލިސްޓުން ރާއްޖޭގެ މަސްރަހުވެސް ދާދި އަވަހަށް ޑޮމިނޭޓް ކުރާނެކަމަށް ބެލެވެއެވެ. އަދި ލެގަސީ މީޑިއާތަކަށް ފަރުދުންގެ މެދުގައި އޮންނަ އިތުބާރު އެއްކޮށް ނެތިގެންދާނެ ކަމަށް ވެސް ގިނަބަޔަކު ގަބޫލުކުރެއެވެ.
މި ލިޔުން ކިޔާލުމުން
2 ކޮމެންޓު
ވަރަށް ފުރިހަމައަށް ލިޔެފައިވާ މަޢުލޫމާތުކޮޅެއް. ޢައްފާން މިފަދަ އިތުރު ލިޔުންތަށް ވީހާވެސް ގިނައިން ލިޔެދެއްވުން އެދެން. ﷲ ތިބާގެ މަސައްކަތުގަ ބަރަކާތް ލައްވާށިއެވެ.
މި ލިޔުން ކިޔާލުމުން
ރަނގަޅު ވާހަކަ. މީޑިއާ ތަކުގެ ބޭނުމެއް ނެތް
މި ލިޔުން ކިޔާލުމުން